در حالی که شرکت اسپیس اکس با پروازهای مدام خود و فرود آوردن راکت فالکون هوی و ساخت استارشیپ، در صدر خبرهای فضایی قرار دارد، اما کمپانی‌های خصوصی دیگری هم هستند که در حال حرکت رو به جلو بوده و نوآوری‌های مختلفی را به وجود آورده‌اند. از جمله آن‌ها می‌توان به اتمس اسپیس و واردا اسپیس اشاره کرد که قصد انجام تولیداتی با ارزش بسیار بالا در فضا و برگشت آن به زمین را دارند.
شروع پروشه ساخت کارخانه در فضا
ایستگاه فضایی آنچنان که باید، توجهات زیادی را در دنیا به خود جلب نمی‌کند در صورتی که این آزمایشگاه فضایی یکی از مهم‌ترین ابداعات بشر بوده و سال‌ها انجام پروازهای مختلف و محاسبات پیچیده، در نهایت آن را به ثبات کنونی رسانده است. در حال حاضر نیز اسپیس اکس در آمریکا و مجموعه فضایی دولتی روسیه، پروازهایی را به صورت مداوم برای رساندن منابع، تجهیزات آزمایشی و البته نیروی جدید به این ایستگاه برگزار می‌کنند.
شرکت آلمانی اتموس (Atmos) در حال حاضر روی کپسول‌هایی مخصوص کار می‌کند که بتواند تولیداتی در رابطه با آزمایشات پزشکی جدید در فضا را به انجام رسانده و سپس این آزمایشات را به زمین برگرداند. بعضی از آزمایشات پزشکی نشان داده که می‌توان برخی از بافت‌های انسانی را در حالت بی‌وزنی موجود در فضا تولید کرد که قدمی بزرگ در مسیر بعضی از درمان‌ها به حساب می‌آید. با توجه به مقاله‌ای که شرکت اتموس بر روی سایت خود منتشر کرد، کمپسول‌های این شرکت در فضا آزمایشاتی را برای تولید آنتی بادی های مونوکلونال، سلول های بنیادی، بافت انسانی رشد یافته مصنوعی و کریستالیزاسیون پروتیین انجام خواهند داد تا در نهایت به مسیر تولید رسیده و از این مسیر به درمان بیماری‌ها بپردازند.
سرمایه گذاران نیز از مسیری که اتموس در پیش گرفته راضی هستند و این شرکت توانسته 4 میلیون دلار پول برای شروع پروژه خود جمع آوری کند. این پول را شرکت‌های تکنولوژی گرونرفوند (Gründerfonds) و آمادئوس ایپیکس (Amadeus APEX) به عهده گرفته و البته چند شرکت کوچک‌تر نیز برای بعضی از قطعات کپسول به اتموس کمک خواهند کرد.
در حال حاضر اتموس در حال طراحی کپسولی است که بتواند تا 100 کیلوگرم بار را حمل کند و در مدار به فعالیت بپردازد و در نهایت نیز به زمین برگردد. یکی از نوآوری‌هایی که باعث بالا رفتن مقدار بار قابل حمل کپسول می‌شود، تکنولوژی IADs است که در نهایت به جای عایق‌های رایج گرما مورد استفاده قرار گرفته و هم کپسول را از گرمایی که تولید می‌کند در امان نگه داشته، از بار کپسول در مقابل اتمسفر زمین مراقبت می‌کند و تحمل فشار بالای باز شدن پاراشوت را نیز دارد.
پیش بینی اتمس این است که تا پایان 2004 بتواند آزمایشات اولیه روی کپسول خود را به انجام برساند. این آزمایشات شامل پرواز آزمایشی و سعی در سالم برگرداندن کپسول به زمین است که اگر این آزمایش به درستی انجام شود، اتمس به سراغ قرار دادن تجهیزات مورد نیاز برای تولیدات آزمایشگاهی در فضا خواهد رفت.
البته اتمس تنها کمپانی نیست که سعی در انجام چنین کاری دارد. واردا اسپیس که یک شرکت آمریکایی به حساب می‌آید، قصد در تولید مواد با ارزش بسیار بالا را دارد که اغلب آن‌ها استفاده دارویی دارند. این شرکت پروازهای آزمایشی خود را در ماه‌های قبل به انجام رسانده اما هیچ گزارشی از فعالیت خود و این که آیا پروازشان موفقیت آمیز بوده یا نه ارائه نکرده‌اند.
تولید در فضا، آیا چنین کاری ممکن است؟
حتی همین حالا که در حال نوشتن این مقاله هستیم، در ایستگاه فضایی بین‌المللی، آزمایشاتی در این باره درحال انجام هستند. حتی نتایجی در زمینه تولید بافت‌های انسانی نیز انجام شده است. در واقع از لحاظ عملی، انجام این کار ثابت شده است اما تنها ساخت کپسول‌ها یا آزمایشات فضایی و بازگشت محصولات تولید شده هستند که باید ساخته شوند.
البته ممکن است با پرواز استارشیپ -جدیدترین راکت اسپیس اکس- و با توجه به هزینه‌ی بسیار پایین پروازهای آن نسبت به راکت‌های سنتی و همچنین قابلیت حمل بار بالای این راکت، محدودیت‌ها در این رابطه تا حد زیادی حل شود و در نهایت بتوان آزمایشگاه‌های بزرگ‌تری را به مدار برد یا حتی از خود استارشیپ به این منظور استفاده کرد. اما در هر حال، تا شروع به کار چنین آزمایشگاه‌هایی در فضا، زمانی نسبتا طولانی باقی مانده و باید خیلی منتظر ماند تا تولیدات آن‌ها را در بازار مشاهده کرد.