بیایید نگاهی به اولین گام‌هایی داشته باشیم که گوگل آنالیتیکس برای پردازش دادهها بر می‌دارد.
- آنالیتیکس ابتدا از میان داده‌هایی که جمع‌آوری کرده مشخص می‌کند کدام کاربران جدید و کدامیک افرادی هستند که مجدداً به سایت سر زده‌اند.
- هیت‌ها را بر مبنای بازه‌ی زمانی که کاربر با سایت مشغول تعامل بوده یا همان sessionها دسته‌بندی می‌کند.
- دادههای دریافتی از کدهای رصد کننده را با اطلاعاتی که از دیگر منابع به دست آمده پیوست می‌دهد و آنها را ترکیب می‌کند.
کاربران جدید در قیاس با افرادی که دوباره به سایت سر زده‌اند
همانطور که گفتیم، آنالیتیکس در اولین گام سعی می‌کند کاربران جدید را از کاربرانی که دوباره به سایت رجوع کرده‌اند تمیز دهد. در همین راستا، وقتی کاربری یک صفحه را بارگذاری می‌کند که در آن کدهای رصد کننده تعبیه شده‌اند، آنالیتیکس یک «شناسه یکتای اتفاقی» تولید کرده و آن را به فایل «کوکی» تخصیص می‌دهد که در مرورگر این کاربر رها می‌شود. حال و از این پس گوگل آنالیتیکس هر شناسه‌ی یکتای اتفاقی را به عنوان یک «کاربر یکتا» در نظر می‌گیرد. بنابراین هر باری که یک شناسه جدید رویت شود، سرویس آنالیتیکس در اصل دادههای مربوط به یک «کاربر جدید» را از طریق یک هیت دریافت کرده است. از سوی دیگر وقتی کاربری با شناسه‌ای به سایت سر می‌زند که قبلاً دادههای مربوط به آن ثبت شده، در هیت ارسالی «مقدار» یا «ارزش» (Value) برابر با «returning user» (کاربری که مجدداً به سایت سر زده است) قرار می‌گیرد.
ناگفته نماند در تفاوت قائل شدن میان کاربران جدید و آنهایی که دوباره به سایت سر زده‌اند محدودیت‌هایی وجود دارد که می‌بایست به آنها هم اشاره شود. از آنجایی که آنالیتیکس از فایل‌های کوکی مرورگرها برای تشخیص هر کاربر یکتا بهره می‌گیرد و جدید و قدیمی بودن وی نیز بر همین مبنا مشخص می‌گردد، بنابراین اگر شخصی روی مرورگر خود اقدام به پاکسازی کوکی‌ها کرده باشد یا امکان رها شدن و ثبت آنها را مسدود نموده باشد، داده‌هایی که در بالا از آنها سخن گفتیم در دسترس آنالیتیکس نخواهند بود.
شایان ذکر است که اگر کاربری کوکی‌های مرورگرش را پاک کند، آنالیتیکس در دفعه‌ی بعدی که مرورگر وب او صفحه‌ایی حاوی کدهای رصد کننده را بارگذاری می‌نماید، یک شناسه‌ی یکتای اتفاقی جدید تولید خواهد کرد. سپس چنین کاربری حتی اگر قبلاً هم به سایت سر زده باشد، بازهم به عنوان یک «New User» یا کاربر جدید تشخیص داده خواهد شد.
گوگل آنالیتیکس می‌تواند یک کاربر را در سِشِن‌های (session) مختلفی که ایجاد کرده تشخیص دهد، البته تا مادامی که آن سشن‌ها روی همان دیوایس و مرورگری اتفاق افتند که کاربر قبلاً، از آنها برای مراجعه به سایت استفاده کرده است. ضمناً آنالیتیکس به صورت پیش‌فرض قادر به شناسایی کاربری نیست که از چند دیوایس مختلف به سایت شما سر می‌زند. به زبان ساده‌تر، آنالیتیکس مراجعه‌ی یک کاربر با هر ابزار دیجیتالی جدید را به عنوان ورود یک کاربر یکتای جدید به سایت در نظر می‌گیرد. اگر تمایل دارید کاربران را روی دیوایس‌های مختلف‌شان رصد کرده و ناظر فعالیت‌هایشان باشید، باید قابلیت «User ID» را در گوگل آنالیتیکس فعال کنید که بعداً بیشتر در مورد آن توضیح خواهیم داد.
تعریف سِشِن‌ها (Sessions)
در گام بعدی، به منظور اینکه درک بهتری از سطح تعامل کاربر با سایت به دست آید، گوگل آنالیتیکس هیت‌های مربوط به هر فرد را در بازه‌های زمانی دسته‌بندی می‌کند که تولید و ارسال شده‌اند. برای اندازه‌گیری و تعریف این بازه‌های زمانی و آنچه در آنها رخ داده، آنالیتیکس از شاخصی به عنوان «سِشِن» (Sessions) استفاده می‌نماید.
اگر به خاطر داشته باشید، قبلاً توضیح دادیم که در وب‌سایت یک سشن زمانی آغاز می‌شود که کاربر یک صفحه‌ی دارای کدهای رصد کننده آنالیتیکس را در مرورگر خود بارگذاری کند و در اصل به این ترتیب یک هیت «pageview» یا همان نمایش صفحه را ایجاد و ارسال نماید. اگر شخص مورد بحث بعد از ایجاد هیت یاد شده، برای ۳۰ دقیقه هیچ فعالیت دیگری را صورت ندهد و هیچ هیت دیگری تولید و ارسال نشود، سشن خاتمه می‌یابد.
اجازه دهید با چند مثال دسته‌بندی شدن هیت‌ها در سشن‌ها را بهتر برای شما توضیح دهیم، تا موضوع را آسان‌تر درک کنید.
مثال اول: یک کاربر به صفحه‌ی خانگی فروشگاه آنلاین اجناس گوگل سر می‌زند و سپس این صفحه را بلافاصله و بدون اینکه تعامل دیگری با فروشگاه داشته باشد، یا روی چیزی کلیک کند ترک می‌نماید. گوگل آنالیتیکس از طریق کدهای رصد کننده‌اش یک هیت «نمایش صفحه» (pageview) را برای کاربر مذکور در طول یک سشن، به ثبت می‌رساند.
مثال دوم از این قرار است: کاربری صفحه‌ی خانگی فروشگاه اجناس گوگل را بارگذاری می‌کند. به این ترتیب سشن با یک هیت نمایش صفحه (Pageview hit) آغاز می‌شود. سپس کاربر روی دکمه‌ی پخش یک ویدیو کلیک می‌کند و کلیک روی این دکمه توسط رصد کننده «رویداد‌ها»، رصد می‌شود. عمل ذکر شده یک هیت «رویداد» یا event را ایجاد و به گوگل آنالیتیکس ارسال می‌کند. آنالیتیکس در این مثال در طول یک سشن برای کاربری که آن را آغاز کرده دو هیت به ثبت رسانده: یک هیت نمایش صفحه خانگی و یک هیت «رویداد» یا همان event به خاطر کلیک روی دکمه‌ی پخش ویدیو.
مثال سوم : یک کاربر به صفحه خانگی فروشگاه اجناس گوگل سر می‌زند و بلافاصله پس از اینکار یک تب جدید در مرورگرش باز می‌کند تا سایتی دیگر را نیز در آن مشاهده کند. وی بیش از ۳۰ دقیقه با دیگر سایتی مشغول می‌شود که در تب جدید باز کرده بود و سپس باز به تب مربوط به فروشگاه اجناس گوگل رجوع می‌کند و روی دکمه‌ی پخش یک ویدیو کلیک می‌نماید. گوگل آنالیتیکس اکنون دو سشن جداگانه را برای این کاربر به ثبت رسانده است.
نخستین سشن شامل یک هیت نمایش صفحه می‌شود و سشن دوم یک هیتِ رویداد یا event را در بر گرفته. علت هم در این است که کاربر پس از ایجاد سشن اول ۳۰ دقیقه با سایت هیچ تعاملی نداشته و لذا این سشن خاتمه یافته، اما بعد از ۳۰ دقیقه او مجدداً تعاملی دیگر با سایت داشته که منجر به ساخت سشنی تازه شده است.
ذکر این نکته ضرورت دارد که اگرچه سشن‌ها بعد از ۳۰ دقیقه عدم فعالیت کاربر در سایت خاتمه می‌یابند، اما شما می‌توانید در بخش تنظیمات این مقدار زمانی را بر حسب شرایط و نیازتان تغییر دهید. برای مثال شاید سایتی که هدفش نمایش دادن ویدیو به بازدید کنندگان است، تمایلی نداشته باشد تا سشن‌هایش پس از ۳۰ دقیقه عدم تعامل کاربر به اتمام برسند و بخواهد طول هر سشن را بیشتر کند.
برای تغییر مدت زمان سشن‌ها باید از ستون پیمایش سمت چپ به سراغ گزینه‌ی Admin رفته و پس از انتخاب اشتراک و زیر مجموعه‌ی موردنظرتان در صفحه‌ی ادمین، از ستون Property روی «Tracking info» و سپس روی «Session Settings» کلیک کنید. در صفحه‌ی بعدی که باز می‌شود، مدت زمانی که برای هر سشن در نظر دارید را در قسمت «Session timeout» وارد کرده و در آخر دکمه‌ی Apply را بزنید.
وقتی آنالیتیکس هیت‌ها را در درون سشن‌ها دسته‌بندی کرد، قادر است به محاسبه‌ی بسیاری از شاخص‌هایی بپردازد که آنها را در گزارش‌های مختلف مشاهده می‌کنید. برخی از این شاخص‌ها عبارتند از: تعداد سشن‌ها (sessions)، متوسط صفحات به نمایش درآمده برای مجموع سشن‌ها، متوسط زمانی کلیه سشن‌ها و bounce rate.
پیوست دادن و ترکیب دادههای حاصل از کدهای رصد کننده گوگل آنالیتیکس با اطلاعات به دست آمده از دیگر منابع
در سومین گام از فرآیند پردازش، گوگل آنالیتیکس داده‌هایی که از طریق کدهای رصد کننده به دست آمده‌اند را با داده‌هایی پیوست می‌دهد که از طریق منابع تعیین شده از سوی شما جمع‌آوری گشته‌اند. در همین راستا، اجازه دهید به دو روش برای اضافه کردن دادهها بپردازیم، یکی از طریق سیستمی بیرونی و با استفاده از «پروتکل سنجش» (measurement protocol) و دیگری بر مبنای اتصال به دیگر سرویس‌ها و ابزارهای گوگل.
«پروتکل سنجش» اجازه می‌دهد اطلاعات را از هر ابزار متصل به وب، مانند «پایانه‌های فروشگاهی» (POS) یا کیوسک‌های وصل به اینترنت به گوگل آنالیتیکس ارسال کنید. اگر بنا دارید از سیستمی خارج از ابزارها و پلتفرم گوگل، مانند مواردی که ذکر کردیم به جمع‌آوری داده بپردازید، بر خلاف کدهای رصد کننده که هیت‌ها را به صورت خودکار ایجاد و ارسال می‌نمایند، باید هیت‌های اطلاعات گرد‌آوری شده از سیستم‌های بیرونی را به شکل دستی و در قالب یک «رشته آدرس» (URL string) به آنالیتیکس بفرستید.
«پروتکل سنجش» تعریف می‌کند چگونه هیت‌های سیستم بیرونی مدنظر خود را با یک «شناسه رصد سفارشی شده» (customized tracking ID) ساخته و سپس آنها را برای یک اشتراک معین در گوگل آنالیتیکس ارسال کنید. شایان ذکر است، برای درک بهتر این پروتکل و نحوه‌ی استفاده از آن می‌توانید به این لینک مراجعه نمایید.
گوگل آنالیتیکس همچنین قادر است به دیگر ابزارهای بازاریابی گوگل، مانند AdWords، AdSense و… متصل شده و به دریافت داده و اطلاعات از آنها بپردازد. چنین اتصالی برای مثال به شما اجازه می‌دهد تا در آنالیتیکس از تعداد کلیک‌هایی که روی تبلیغات اینترنتی که در سرویس AdWords صورت پذیرفته، بازخوردی که کاربران نسبت به آنها داشته‌اند و موارد دیگری از این دست آگاه شوید.
سه گام اولیه‌ای که آنالیتیکس برای پردازش دادهها طی می‌کند را شرح دادیم و در درس بعدی شیوه‌ای را توضیح خواهیم داد که با آن گوگل آنالیتیکس فرآیند پردازش را خاتمه می‌بخشد.
منبع: Google Analytics Academy
Leave a comment