وقتی بخواهید در زمینه توسعه وب فعالیت کنید، حتما نام پایگاه داده را خواهید شنید و لازم است با انواع آن آشنا شوید. در تعریفی ساده می‌توان پایگاه داده را مجموعه‌ای جامع از داده‌های مرتبطی که برای دسترسی آسان، معمولا در یک کامپیوتر، سازماندهی می‌شوند، دانست. همچنین مجموعه‌ای بزرگ از داده‌های سازمان یافته برای جستجو و بازیابی سریع یک پایگاه داده آنلاین شناخته می‌شود. در ادامه درباره داده و انواع پایگاه داده بیشتر خواهید خواند.
داده چیست؟
به بیان ساده داده بخشی از اطلاعات یا حقایق مربوط به شی مورد نظر است. به عنوان مثال، داده مربوط به یک فرد شامل نام، سن، قد، وزن، قومیت، رنگ مو، تاریخ تولد، تصاویر و فایل‌های مرتبط با او می‌شود. اصطلاح‌های کلیدی در ارتباط بین داده و پایگاه داده وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- فیلدها (Fields): در یک پایگاه داده یک فیلد حاوی جزئی‌ترین و دقیق‌ترین اطلاعات درباره رویدادها، افراد، اشیا و تعاملات است.
- رکورد (Record): مجموعه‌ای از فیلدهای مرتبط به هم را رکورد می‌گویند.
- جدول (Table): مجموعه‌ای از رکوردهای مرتبط با یک نام منحصر به فرد یک جدول را تشکیل می‌دهد.
- پایگاه داده (Database): به مجموعه‌ای از جدول‌های مرتبط بانک اطلاعاتی گفته می‌شود.
پایگاه داده چیست؟
پایگاه داده، بانک اطلاعاتی یا دیتابیس به مجموعه‌ای سازمان‌یافته از اطلاعات یا داده‌های ساختارمند گفته می‌شود که در یک سیستم کامپیوتری ذخیره می‌شوند. همچنین به مجموعه داده‌ها به همراه برنامه‌های کاربردی، سیستم پایگاه داده می‌گویند که توسط سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) کنترل می‌شوند. علاوه بر این، پایگاه داده شامل متادیتا هم می‌شود. متادیتا به داده‌هایی گفته می‌شود که ساختار داده را در پایگاه داده توصیف می‌کند. متادیتاها در ناحیه‌ای به نام دایرکتوری داده ذخیره می‌شوند که نشان دهنده جدول‌ها، ستون‌ها، ایندکس‌ها، محدودیت‌ها و سایر مواردی است که در ساخت پایگاه داده نقش دارند. همچنین این فیلدها، سطر و ستون‌ها، جدول‌ها ارکان پایگاه داده‌اند و به عنوان عناصر سازنده پایگاه داده شناخته می‌شوند.
اجزای پایگاه داده
پایگاه داده پنج جز اصلی دارد:
- سخت افزار (Hardware) به دستگاه های فیزیکی، الکترونیکی مانند کامپیوترها و دیسک‌های سخت اشاره دارد که بین کامپیوترها و سیستم‌های دنیای واقعی ارتباط برقرار می‌کند.
- نرم افزار (Software) مجموعه‌ای از برنامه‌هایی است که برای مدیریت و کنترل پایگاه داده استفاده می‌شوند. شامل نرم افزار پایگاه داده، سیستم عامل و شبکه
- داده ها (Data) حقایق و اطلاعات خام و پردازش نشده هستند که می‌بایست سازماندهی و پردازش شوند.
- رویه ها (Procedures) به دستورالعمل‌های مورد استفاده در سیستم مدیریت پایگاه داده گفته می‌شود که شامل دستورالعمل‌هایی جهت راه‌اندازی و نصب، ورود و خروج سیستم، مدیریت عملیات روزانه، پشتیبان‌گیری داده‌ها و تولید گزارش می‌شود.
- زبان دسترسی به پایگاه داده یا Database Access Language زبانی است که برای نوشتن دستورات برای دسترسی، به روزرسانی و حذف داده‌های ذخیره شده در پایگاه داده استفاده می‌شود.
انواع پایگاه داده
پایگاه داده‌ها انواع مختلفی دارند که هر یک بر اساس نیاز به کار می‌روند. در ادامه هر یک از انواع پایگاه داده فهرست شده‌اند:
- پایگاه داده (NoSQL)
- پایگاه داده رابطه‌ای (Relational)
- پایگاه داده شی‌گرا (Object Oriented)
- پایگاه داده ستونی (Columnar)
- انبارهای داده (Data Warehouses)
- پایگاه داده متمرکز (Centralized)
- پایگاه داده متن باز (Open Source)
- پایگاه داده مبتنی بر فضای ابری (Cloud)
- پایگاه داده کلید مقدار (Key-Value)
- پایگاه داده سلسه مراتبی (Hierarchical)
- پایگاه داده توزیع شده (Distributed)
- پایگاه داده گرافی (Graph)
- پایگاه داده سری زمانی (Time Series)
تفاوت بین پایگاه داده SQL و MySQL چیست؟
SQL یک زبان برنامه نویسی است که تقریباً همه دیتابیس‌های رابطه‌ای برای جستجو، ویرایش و تعریف اطلاعات و ارائه کنترل دسترسی از آن استفاده می‌کنند. SQL توسط شرکت‌هایی همچون Microsoft، Oracle و IBM توسعه یافته است. علاوه بر این، MySQL یک سیستم مدیریت پایگاه داده رابطه‌ای منبع باز بر اساس SQL است که برای برنامه‌های تحت وب طراحی و بهینه شده است و می‌تواند بر روی هر پلتفرمی اجرا شود. MySQL محبوب‌ترین سیستم مدیریت پایگاه داده SQL رایگان است. بسیاری از وب‌سایت‌های برتر و برنامه‌های تحت وب در جهان از جمله Airbnb ، Uber ، LinkedIn ، Facebook ، Twitter و YouTube از MySQL استفاده می‌کنند.
در نهایت، دیتابیس‌ها پایگاه‌های اطلاعاتی هستند که در نرم‌افزارها، در تحقیقات علمی و یا تمام سایت‌هایی که از آنها استفاده می‌کنید، وجود دارند. سیستم‌های دیتابیس امکان ذخیره و مدیریت حجم عظیمی از اطلاعات را دارند. از نمونه سیستم‌های مدیریت پایگاه داده می‌توان به MySQL، MongoDB، Oracle، FileMaker و Airtable اشاره کرد.