در حال حاضر شرکت خصوصی اسپیس اکس (SpaceX) به خاطر راکت موفق فاکون (Falcon 9) که پس از پرواز دوباره به زمین برگشته و بار دیگر مورد استفاده قرار می گیرد با اختلاف، موفق‌ترین شرکت فضایی در دنیا محسوب می‌شود. به همین دلیل، هزینه‌های پرتاب راکت برای اسپیس اکس بسیار پایین است و مجموع پروازهای این شرکت در طول سال، چند برابر تمام پروازهایی‌ست که در سراسر جهان صورت می‌گیرد.
جالب است بدانید، بیش از 80 درصد وزن محموله‌های پرتاب شده به فضا در سال گذشته، توسط اسپیس اکس انجام شده است. اما آیا با این وضعیت، شرکتی توان رقابت با مجموعه موفق ایلان ماسک را دارد؟ خب بعضی از شرکت‌های قدیمی و همچنین استارت‌آپ‌های جدید هستند که فعالیت‌های جالبی را در پیش گرفته‌اند و می‌توان به آن‌ها به چشم رقیب نگاه کرد.
بیایید، مروری بر برترین شرکت‌های خصوصی فضایی در حال حاضر داشته باشیم:
بلو اوریجین (Blue Origin)
بلو اوریجین متعلق به شرکت بزرگ آمازون بوده که در چند سال گذشته با راکت کوچک نیوگلن که امکان سفرهای فضایی به مدارهای پایینی را ممکن می‌کرد، توانسته بود در زمره شرکت‌هایی قرار بگیرد که توان استفاده مجدد از راکت خود را دارد. اما در مقایسه با فالکون 9، نیو شپرد بسیار کوچک است و توان حمل بار کمی دارد.
بلو اوریجین در حال حاضر، سرمایه گذاری بسیاری روی راکت جدید خود، نیو گلن کرده است که قرار است 100 متر ارتفاع داشته و بخش پایینی آن یا همان بوسترش، با برگشت به محل پرواز، دوباره قابل استفاده باشد. این غول بزرگ، در ماه‌های اخیر شروع به آزمایش‌های ابتدایی کرده و به نظر می‌رسد، با سرعت در حال پیشرفت است و می‌تواند، اوضاع را برای برای این شرکت آمریکایی دگرگون کند.
همچنین، آمازون همچون اسپیس اکس یک برنامه اینترنت ماهواره‌ای نیز دارد که در آینده به رقیب مستقیم استارلینک تبدیل می‌شود. البته شیوه‌ی آزمایش و پیش‌روی در بلو اوریجین کاملا متفاوت از اسپیس اکس است.
راکت لب (Rocket Lab)
بر خلاف بلو اوریجین که شاید در آینده به رقیبی جدی بدل شود، راکت لب همین حالا هم به صورت منظم، با راکت سبک خود، پروازهای متعددی را در طول سال انجام می‌دهد. الکترون، راکت کوچک این شرکت، یکی از موفق‌ترین پروژه‌های شرکت‌های فضایی خصوصی بوده و درآمد زیادی را برای این شرکت به ارمغان آورده است. با این حال، حرکت جدید اسپیس اکس برای پرتاب ماهواره‌های کوچک با هزینه‌ی کم، بازار این شرکت را تحت تاثیر قرار داده است.
اما راکت لب نیز یک برنامه‌ی بزرگ برای آینده دارد. این مجموعه در حال ساخت راکتی در اندازه فالکون 9 است که نه تنها بخش پایینی، بلکه تمامی بخش‌های آن با برگشت به محل پرواز و فرود ایمن، دوباره قابل استفاده بوده و به این ترتیب، می‌تواند به رقیبی درخور برای اسپیس اکس بدل شود.
آریان اسپیس (Arianespace) و ULA
زمانی، آریان اسپیس بیش از 50 درصد از پرتاب‌های راکتی جهان را در دست داشت اما حالا، تنها درصد کوچکی از این بازار را به خود اختصاص داده است. این کمپانی که متعلق به سازمان فضایی فرانسه است با جا ماندن از راکت‌هایی که امکان فرود و استفاده مجدد دارند، حالا به انتخابی بسیار گران قیمت بدل شده و کم‌تر مشتری به جای فالکون 9 یا الکترون به سراغ آن‌ها می‌رود. با این حال در سال‌های اخیر، آریان اسپیس به سراغ راکت‌های بزرگ‌تر رفته و حتی پروژه‌هایی برای ساخت راکت‌هایی با قابلیت استفاده مجدد را نیز در برنامه دارد.
همین اوضاع برای ULA یا همان United Launch Alliance وجود دارد. شرکتی بزرگ و موفق که به مرور از بازار پرتاب‌ها کنار گذاشته شد و در سال‌های اخیر به خاطر تاخیر و مشکلاتی که در راکت جدیدش پیش آمده، از موفقیت دور و دورتر شده است. اما ULA نیز سرمایه گذاری زیادی روی پروژه‌های نوآورانه کرده و به نظر می‌رسد، به زودی دوباره وارد رقابت با دیگر شرکت‌های فضایی شود.
استارت‌آپ‌های نوپا
اما در این میان، شرکت‌های نوپا و خاصی هستند که به زودی از آن‌ها خبرهای زیادی خواهید شنید. یکی از این شرکت‌ها Stoke Space است که در حال کار بر روی یک راکت قابل استفاده مجدد بوده که از مکانیزمی جالب توجه برای پرواز استفاده می‌کند و می‌تواند، پروازهای فضایی را تا حد زیادی ارزان‌تر کند. این راکت به جای استفاده از چندین موتور، در بخش بالایی تنها یک موتور و چندین نازل دارد که با استفاده از کم و زیاد کردن خروجی نازل‌ها، جهت حرکت راکت را تغییر می‌دهد. به نظر می‌آید تا سال آینده اولین پروازهای آزمایشی Stoke Space انجام شود.
Relativity با راکت‌هایی که بخش زیادی از آن‌ها به صورت سه بعدی پرینت گرفته شده، Firefly Aerospace با راکت‌های سبک و پروژه‌های متعدد برای ساخت راکت‌های قابل استفاده مجدد و Sierra که روی پروژه‌های فضایی متمرکز بر سکونت بر فضا تمرکز دارد، همگی از استارت‌آپ‌های مهم فضایی به حساب می‌آیند. در این میان نباید شرکت‌های چینی را فراموش کنید. شرکت‌های بسیار موفقی که شاید خبر زیادی از آن‌ها به بیرون درز نکند، اما به صورت مکرر با پروازهای اختصاصی دنیا را شگفت‌زده کرده‌اند. حتی دولت چین با ساخت یک ایستگاه فضایی اختصاصی و پرواز فضانوردان به این ایستگاه، توانسته کلا خود را از ایستگاه بین‌المللی هم جدا کند.
دنیا بعد از ساخته شدن استارشیپ!
تمامی چیزهایی که گفتیم، می‌تواند باعث شود که شرکت‌های گفته شده همین حالا جزو رقیبان اسپیس اکس به حساب بیایند. بعد از اتمام پروژه استارشیپ که یک راکت غول پیکر است که هم بوستر و هم بخش بالایی راکت قابل بازیابی هستند، شاید دیگر کسی نتواند تا سال‌ها به عنوان رقیب در مقابل اسپیس اکس قد علم کند.
این راکت می‌تواند با هزینه‌ای بسیار پایین، حجم خیلی زیادی از محموله را به فضا پرتاب کرده و حتی مدل‌های متنوعی از آن برای اقامت فضانوردان، انتقال سوخت، نشستن بر روی مریخ و ماه و … نیز ساخته خواهد شد!