احتمالا می‌خواهید بدانید که پروتکل FTP چیست. برای درک این مفهوم از عبارت File Transfer Protocol که به معنی پروتکل انتقال فایل است شروع می‌کنیم که به صورت مخفف FTP شناخته می‌شود. در ادامه، این پروتکل را در دو نوع FTP client و FTP Server تعریف خواهیم کرد و درباره کاربرد آن و مزایا و معایبش بیشتر می‌خوانیم.
FTP چیست؟
پروتکل شبکه برای انتقال فایل‌ها توسط اتصالات TCP/IPمیان کامپیوترها را FTP می‌گوییم. در چنین تراکنشی، یکی از کامپیوترها به عنوان سرور عمل می‌کند و دیگری اطلاعات را می‌گیرد. اما لازم است که هر دو طرف به اینترنت وصل باشند. سرور با اجرای سرویسFTP پیکربندی شده و سرویس گیرنده می‌بایست نرم افزار FTP را برای دسترسی به این سرویس نصب کرده باشد. این پروتکل از رمزنگاری استفاده نمی‌کند و این کار فقط بر اساس نام کاربری و رمز عبور انجام می‌شود. به همین دلیل انتقال داده از طریق پروتکل FTP قابل شنود (eavesdropping) و در مقابل جعل هویت آسیب‌پذیر است. در مجموع،FTP یک پروتکل کلاینت سرور است که سرویس گیرنده از طریق آن، فایل موردنظر را درخواست کرده و سرور آن را ارائه می‌دهد.
به همین منظور، نام انواع FTP در زیر آمده است:
FTP client: پروتکل انتقال داده سمت کلاینت در واقع ابزاری است که بین یک کامپیوتر میزبان و یک سرور FTP به صورت ریموت ارتباط برقرار کرده و شرایط لازم برای انتقال دو جهته فایل‌ها بین دو کامپیوتر را از طریق یک شبکه TCP یا یک اتصال اینترنتی فراهم می‌کند. در تعریفی ساده‌تر، FTP client راه ساده و متفاوتی را برای برقراری ارتباط با وب‌سایت شما مهیا می کند تا بتوانید فایل‌ها را راحت‌تر و به صورت گسترده‌تری آپلود کنید.
از معروف ترین نرم‌افزارها برای FTP client می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- فایل زیلا، FileZilla یکی از مشهورترین و کاربردی‌ترین اف‌تی‌پی کلاینت‌ها FTP client برای ویندوز، مک و لینوکس رایگان است و از FTP، FTPS و SFTP پشتیبانی می‌کنند.
- ترنسمیت، Transmit یکی دیگر از FTP clientهاست که برای سیستم عامل مک مناسب است و از FTP و SSH پشتیبانی می‌کند.
- دیگر نرم‌افزار WinSCP است که برای ویندوز مناسب است و از FTP،SSH و SFTP پشتیبانی می‌کند.
- WS_FTP نیز FTP client دیگری برای ویندوز است که از SSH پشتیبانی می‌کند.
FTP Server: این نوع از FTP، کامپیوتری است که همه فایل‌ها در آن آپلود شده‌اند. این کامپیوتر یک آدرس FTP دارد که کاربر با اتصال از طریق یک مرورگر یا یک FTP client توسط TCP/IP می‌تواند از آن بازدید کند و اجازه دانلود و آپلود فایل‌ها را بگیرد. کسب‌و‌کارها معمولا از FTP برای انتقال فایل از یک سیستم به سیستمی دیگر و یا آپلود و دانلود فایل از سرورهای وب‌سایت استفاده می‌کنند و باعث می‌شود پس از توسعه یک وب‌سایت، کاربر بتواند از این طریق صفحات جدید وب‌سایت را ببیند. به این صورت که این صفحات وب به سرور منتقل می‌شوند تا افرادی که به اینترنت دسترسی دارند، آنها را مشاهده کنند.
کاربردهای FTP:
از FTP می‌توان به روش‌های مختلف استفاده کرد. به عنوان مثال پروتکل FTP برای بک‌آپ‌گیری داده‌ها از یک سیستم به یک سرور پشتیبان کاربرد دارد. همچنین فرآیند تکثیر داده با کپی از یک سیستم به سیستم دیگر نیز توسط این پروتکل انجام می‌شود. رویکرد این فرآیند برای ارائه دسترسی و انعطاف‌پذیری بالا است و استفاده از FTP می‌تواند سبب ساده‌سازی این رویه شود. علاوه بر این، پروتکل انتقال داده برای دسترسی میزبانی وب اشتراکی و خدمات ابری، به عنوان مکانیزمی برای بارگزاری داده‌ها بر روی یک سیستم ریموت استفاده نیز به کار می‌رود.
پورت‌های FTP :
پروتکل FTP از دو پورت برای برقراری اتصال و انتقال داده استفاده می‌کند. پورت ۲۱ که برای ارسال دستورات لازم برای کلاینت و سرور به کار می‌رود و پورت ۲۰ که از طریق آن انتقال داده انجام می‌شود. به این صورت که وقتی کاربر درخواست خود را ارسال می‌کند، برقراری ارتباط با سرور از پورت ۲۱ انجام می‌شود و با پورت ۲۰، فایل‌های درخواستی او ارسال می‌شوند.
مزایای پروتکل انتقال فایل FTP:
- انتقال سریع فایل‌ها
- امکان انتقال فایل‌های بزرگ با حجم بالا
- امکان زمان‌بندی پروسه انتقال فایل
- امکان انتقال فایل پس از رفع خطا یا قطعی در ارتباط
معایب پروتکل انتقال فایل FTP:
- امنیت پایین سرور FTP در انتقال اطلاعات
- عدم پشتیبانی مرورگرهای اصلی مانند گوگل کروم و فایرفاکس از FTP
- عدم رمزگذاری اطلاعات کاربری
- عدم تشخیص فایل‌های مضر در سرور
در نهایت، FTP یک پروتکل سرویس گیرنده و سرویس دهنده است که بر پایه دو کانال ارتباطی دو سیستم کار می‌کند. به این صورت که یک کانال فرمان ارتباط و یک کانال داده برای انتقال محتوای فایل در نظر گرفته می‌شود. یک کاربر معمولاً برای دسترسی به فایل باید وارد سرور FTP شود و کارهای لازم را انجام دهد. در مقالات دیگر می‌توانید درباره راه‌های استفاده از این پروتکل را به صورت کامل‌تر بخوانید.