در طی چند دهه گذشته، تکنولوژیهای زیادی عرضه شدند که هر کدام تاثیر زیادی بر زندگی روزمره مردم جهان گذاشتند. اما زمانی که انفجار هوش مصنوعی با ظهور ChatGPT آغاز شد، این رویداد به کلی با هر چیزی که پیش از آن دیده بودیم متفاوت بود؛ هم هیجانانگیز و هم کمی ترسناک، مخصوصاً اگر به اندازه من فیلمهای علمی تخیلی دیده باشید.
چیزی که در این راه جلب توجه میکرد، پیشبینیها و تحلیلهای مختلف و گاه اغراقآمیز در مورد هوش مصنوعی بود و خیلی اوقات این پیشبینیها را از زبان افراد معروف میشنیدید. متاسفانه بسیاری از این نظرات یا به اشتباه منتقل شدند یا به درستی درک نشدند. نتیجه؟ شایعات و باورهای نادرستی درباره هوش مصنوعی شکل گرفت که با واقعیت فاصله زیادی دارند. در این مقاله قصد داریم به بررسی شش باور رایج و اشتباه در مورد هوش مصنوعی پرداخته و توضیح دهم که واقعیت چیست.
چرا باورهای نادرست زیادی درباره هوش مصنوعی وجود دارد؟
دلایل متعددی وجود دارد که باعث شده تا باورهای نادرستی درباره هوش مصنوعی شکل بگیرد، که میتوان آنها را به سه دسته کلی تقسیم کرد:
-
فیلمهای علمی تخیلی
فیلمهای زیادی در ژانر علمی تخیلی به تصویر کشیدن آینده و پیشرفتهای علمی، از جمله هوش مصنوعی، اختصاص دارند. در این فیلمها، معمولاً هوش مصنوعی یا به قهرمان داستان کمک میکند یا به موجودی سرکش و خطرناک تبدیل میشود. این نمایشها نقش قابل توجهی در شکلگیری دیدگاه عمومی درباره هوش مصنوعی و فناوریهای پیشرفته داشتهاند. حتی من نیز در ذهنم، همواره یکی از این سناریوها را مرور میکنم.
-
عناوین جذاب و هیجانی در رسانهها
اخبار مرتبط با هوش مصنوعی اغلب یا به شکل معجزهای برای بشریت مطرح میشوند یا تهدیدی برای جهان. این عناوین جنجالی و افراطی، روایتهایی نادرست درباره این فناوری ایجاد کردهاند.
-
کمبود آگاهی عمومی
اکثر مردم به دلیل نداشتن دانش فنی عمیق، دقیقاً نمیدانند که هوش مصنوعی چیست و چگونه کار میکند. این عدم آگاهی موجب میشود که سوءتفاهمها و تصورات نادرست به راحتی پخش شوند.
6 باور اشتباه در مورد هوش مصنوعی
حالا با درک بهتر شرایط موجود به مرور برخی از مهمترین باورهای اشتباه در مورد هوش مصنوعی میپردازیم که از خیلی سال پیش در ذهن بیشتر ما شکل گرفتهاند:
1. هوش مصنوعی تمام شغلها را از بین خواهد برد
این باور نادرست از سرعت و پیچیدگی فناوری هوش مصنوعی ناشی میشود. بسیاری از مردم نگرانند که ماشینها و الگوریتمهای هوش مصنوعی به زودی توانایی انجام تمام کارها را پیدا کنند و جای نیروی انسانی را بگیرند، از مشاغل صنعتی گرفته تا کارهای اداری. در حالی که هوش مصنوعی بدون شک در حال تغییر بازار کار است، اما جایگزینی تمامی مشاغل را در پی نخواهد داشت.
به گفته وینس مولیناری، مدیرعامل Fintech TV، بزرگترین سوءتفاهم درباره هوش مصنوعی این است که به سرعت و به طور کامل جایگزین صنایع و کارگران خواهد شد. در واقع، هوش مصنوعی بیشتر به عنوان یک ابزار کمکی برای افزایش بهرهوری به کار گرفته میشود. به عنوان مثال، در صنعت انرژی، متخصصان از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده میکنند، اما تصمیمگیری نهایی همچنان بر عهده افراد متخصص و با تجربه است.
با این حال، نمیتوان تغییرات در بازار کار یا حتی از بین رفتن برخی شغلها را نادیده گرفت، اما شرایط به هیچ وجه به اندازهای بد نیست که در ذهن بسیاری تصور میشود. هوش مصنوعی میتواند به بهبود کارایی و افزایش کیفیت کارها کمک کند، در حالی که نقش انسانها در تصمیمگیری و مدیریت همچنان حیاتی باقی میماند.
2. هوش مصنوعی هرگز اشتباه نمیکند و نمیتواند دروغ بگوید
بسیاری از مردم تصور میکنند که چون هوش مصنوعی بر اساس دادهها و الگوریتمها عمل میکند و عواطف انسانی ندارد، بدون خطاست و همیشه اطلاعات صحیح ارائه میدهد. با این حال، در واقعیت، سیستمهای هوش مصنوعی تنها به اندازه دادههایی که بر روی آنها آموزش داده شدهاند، خوب عمل میکنند.
اگر دادههای ورودی ناقص، نادرست یا متعصب باشند، نتایج تولید شده توسط هوش مصنوعی نیز میتوانند نادرست یا مغرضانه باشند. به همین دلیل، اهمیت کیفیت دادهها و فرآیندهای آموزشی در توسعه سیستمهای هوش مصنوعی بسیار بالاست. همچنین، نظارت و ارزیابی مداوم این سیستمها برای اطمینان از دقت و کارایی آنها ضروری است. در نهایت، هوش مصنوعی باید به عنوان ابزاری مکمل در کنار قضاوت انسانی در نظر گرفته شود، نه به عنوان یک منبع بیخطا.
یک مفهوم جدید به نام «توهم هوش مصنوعی» نیز وجود دارد که به تولید پاسخهای نادرست توسط هوش مصنوعی اشاره دارد. گاهی حتی آزمایشهایی انجام شدهاند که نشان میدهند هوش مصنوعی در شرایطی خاص میتواند عمداً اطلاعات غلط بدهد. حتی درخواست کاربران از هوش مصنوعی نیز میتواند آن را به اشتباه بندازد.
3. هوش مصنوعی همان یادگیری ماشین است
بسیاری از افراد اصطلاحات هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را به جای یکدیگر به کار میبرند. اما هوش مصنوعی به طیف وسیعی از فناوریها اشاره دارد که یکی از زیرمجموعههای آن یادگیری ماشین است. یادگیری ماشین تنها بخشی از فناوری هوش مصنوعی است و همه انواع هوش مصنوعی از یادگیری ماشین استفاده نمیکنند.
4. هوش مصنوعی جایگزین خلاقیت انسانی خواهد شد
یکی دیگر از تصورات اشتباه این است که با پیشرفت هوش مصنوعی در خلق هنر، نوشتن داستان و آهنگسازی، نیازی به خلاقیت انسانی نخواهد بود. اما باید در نظر داشت که خلاقیت تنها به تولید محتوا محدود نمیشود؛ بلکه شامل احساسات، تجربهها و فرآیندهای پیچیده ذهنی است که ماشینها قادر به تقلید کامل از آنها نیستند.
در حالی که هوش مصنوعی میتواند در تولید آثار هنری یا نوشتن متون به کمک انسانها بیاید و حتی به تولید ایدههای جدید کمک کند، اما درک عمیق از احساسات انسانی، تجارب زندگی و زمینههای فرهنگی که در خلق آثار هنری نقش دارند، به طور کامل در دست ماشینها نیست. خلاقیت انسانی به نوعی از ارتباط و تجربه وابسته است که فراتر از الگوریتمها و دادهها میرود. بنابراین، هوش مصنوعی میتواند به عنوان یک ابزار در خدمت خلاقیت انسانی عمل کند، اما هرگز نمیتواند جایگزین آن شود.
به گفته جکسون پاروت، مدیرعامل Presspool، هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار کمکی میتواند در فرآیندهای خلاقانه مؤثر باشد اما نمیتواند جای خلاقیت انسانی را بگیرد. هوش مصنوعی بیشتر به حذف وظایف تکراری و زمانبر کمک میکند تا انسانها زمان بیشتری برای ایدهپردازی و خلاقیت داشته باشند.
5. هوش مصنوعی فقط یک تبلیغ تجاری است که به زودی از بین میرود
برخی افراد فکر میکنند که هوش مصنوعی تنها یک موج تبلیغاتی است و به زودی کنار خواهد رفت. در حالی که این فناوری تاکنون تأثیرات بزرگی در حوزههای مختلفی مانند پزشکی، مالی، حمل و نقل و خدمات مشتری گذاشته است. هوش مصنوعی در حال حاضر در زمینههای مختلفی مانند کشف دارو، تحلیل پیشبینیکننده و سیستمهای خودران دستاوردهای بزرگی داشته است.
6. هوش مصنوعی فقط برای شرکتهای بزرگ مناسب است
از آنجا که پیادهسازی هوش مصنوعی به منابع زیادی نیاز دارد، بسیاری تصور میکنند که تنها شرکتهای بزرگ میتوانند از این فناوری بهره ببرند. اما این روزها ابزارهای هوش مصنوعی در دسترس شرکتهای کوچک و متوسط نیز قرار گرفته و این کسبوکارها میتوانند با استفاده از این ابزارها بهرهوری خود را افزایش دهند.
به گفته شورای کسبوکارهای کوچک، ۷۵ درصد از شرکتهای کوچک در حال حاضر از هوش مصنوعی برای بهبود عملکردهای خود استفاده میکنند و از این فناوری برای رقابت بهتر، مدیریت هزینهها و بهبود بهرهوری بهره میبرند.
جدا کردن واقعیت از شایعه
در پایان باید گفت، باورهای نادرست درباره فناوریها اگر طولانیمدت باقی بمانند، میتوانند به باور عمومی تبدیل شوند. این باورهای اشتباه میتوانند مانع از پیشرفت و درک درست از تواناییها و محدودیتهای واقعی هوش مصنوعی شوند. تنها با شناخت صحیح از این فناوری است که میتوان تصمیمات بهتر و بهینهتری اتخاذ کرد.